दिवाळी भारतीयांचा एक मोठा सण आहे. प्रकाश, आनंद आणि गोड पदार्थांसाठी प्रत्येक घर उत्सुक असते. पण यंदाच्या दिवाळीत तेलाच्या किंमती अचानक वाढल्यामुळे सामान्य लोकांना अडचणींचा सामना करावा लागत आहे. फराळाचे पदार्थ बनवण्यापासून रोजच्या स्वयंपाकापर्यंत सर्वत्र या दरवाढीचा परिणाम दिसून येत आहे।
खाद्यतेलाच्या किंमतींमध्ये झालेली ही वाढ साधी नाही. गेल्या काही महिन्यांत तेलाच्या दरांत 25 ते 30 रुपयांची वाढ झाली आहे. याचे मुख्य कारण म्हणजे केंद्र सरकारने कच्चे आणि रिफाइंड तेलावर आयात शुल्क वाढवले आहे. सोयाबीन, पाम आणि सूर्यफूल तेलावरील आयात शुल्क 20 टक्क्यांनी वाढले आहे, आणि रिफाइंड सूर्यफूल व सोयाबीन तेलावरील शुल्क तर 35.75 टक्क्यांपर्यंत गेले आहे।
या दरवाढीचा थेट परिणाम बाजारात दिसून येत आहे. राइस ब्रान आणि सोयाबीन तेलाचे दर 110 रुपयांवरून 125 रुपये प्रति किलोवर गेले आहेत. सूर्यफूल तेलाचे दर आधी 125 रुपये प्रति किलो होते, जे आता 140 ते 145 रुपयांपर्यंत पोहोचले आहेत. शेंगदाणा तेलातही प्रति लिटर 30 रुपयांची वाढ झाली आहे, पूर्वी 160 ते 170 रुपये असलेले तेल आता 190 रुपये झाले आहे।
ज्या लोकांना मोठ्या प्रमाणात तेल घ्यायचे आहे, त्यांच्यासाठी ही समस्या अधिक मोठी झाली आहे. 15 किलोच्या तेलाच्या डब्याची किंमत दीडशे ते दोनशे रुपयांनी वाढली आहे. सूर्यफूल तेलाचा डबा, जो आधी 1750 रुपयांना मिळत होता, आता 2140 रुपयांवर गेला आहे. सोयाबीन तेलाचे दर 1600 रुपयांवरून 2050 रुपयांवर पोहोचले आहेत. पामतेलाचा डबा 1600 रुपयांवरून 1850 रुपयांपर्यंत गेला आहे।
या दरवाढीचा फराळ बनवण्यावर थेट परिणाम झाला आहे. दिवाळीत चकल्या, करंज्या, अनारसे यांसारख्या फराळाच्या पदार्थांसाठी खूप तेल लागते. वाढलेल्या किंमतींमुळे फराळाचे खर्च वाढले आहेत, ज्यामुळे अनेक घरांना फराळ कमी करावा लागतो किंवा काही पदार्थ वगळावे लागतात।
दरवाढीचा फटका फक्त दिवाळीपुरता मर्यादित नाही, तर रोजच्या स्वयंपाकावरही होत आहे. अनेक घरांना आपल्या जेवणात बदल करावा लागत आहे. तळलेले पदार्थ कमी करावे लागत आहेत, आणि इतर पर्याय विचारात घेतले जात आहेत. मध्यमवर्गीयांसाठी ही परिस्थिती कठीण बनली आहे।
सामान्य लोकांमध्ये या दरवाढीबद्दल असंतोष आहे. अनेकांनी सरकारला लवकरात लवकर उपाय करण्याची मागणी केली आहे. सणाच्या काळात अशी दरवाढ सर्वांसाठीच कठीण आहे. गृहिणींना खर्चात कपात करून फराळाचे बजेट ठेवावे लागत आहे।
या स्थितीत सरकारने काही तातडीचे उपाय करणे गरजेचे आहे. आयात शुल्क कमी करणे, स्थानिक उत्पादनाला प्रोत्साहन देणे, किंवा किंमती नियंत्रणात ठेवण्यासाठी उपाययोजना करणे गरजेचे आहे. सणाच्या काळात सामान्य जनतेला दिलासा देण्याची आवश्यकता आहे।
खाद्यतेलाच्या वाढलेल्या किंमतींचा परिणाम फक्त तेलापुरता नाही, तर इतर खाद्यपदार्थांवरही होत आहे. बेकरी उत्पादने, पॅकेज्ड पदार्थ, आणि रेस्टॉरंटमधील पदार्थांच्या किंमतीतही वाढ होऊ शकते, ज्यामुळे सामान्य लोकांना महागाईचा दुहेरी फटका बसू शकतो।
खाद्यतेलाच्या किंमतीतली ही अचानक वाढ सामान्य जनतेसमोर मोठे आव्हान ठरत आहे. दिवाळीसारख्या सणाच्या तोंडावर ही दरवाढ अनेकांसाठी सण साजरा करण्याच्या उत्साहावर पाणी फेरणारी ठरत आहे। त्यामुळे सरकारने आणि संबंधित यंत्रणांनी तातडीने पावले उचलणे आवश्यक आहे।